Tranh thêu bản sắc việt

Mừng thọ đầu xuân

Mừng thọ là một nét đẹp văn hóa truyền thống mang nhiều ý nghĩa. Để tỏ lòng hiếu kính của con cháu với người đã sinh thành, dưỡng dục, mùng 2 Tết hàng năm, tại thôn Yên Lạc, xã Đồng Hóa, huyện Kim Bảng, Hà Nam tổ chức “Mừng thọ” cho các cụ. Năm 2009 này, theo danh sách của Hội Người cao tuổi thôn Yên Lạc, có 41 cụ được mừng thọ (bao gồm các cụ tròn 60, 70, 80 tuổi và các cụ tuổi trời cho: 85 tuổi, 90 tuổi,..)

Lễ mừng thọ bao gồm 2 phần: Phần mừng thọ cho các cụ do đại diện chính quyền, Hội Người cao tuổi địa phương tổ chức tập trung tại đình làng và phần mừng thọ do con cháu tổ chức riêng cho các cụ tại gia đình.
Mới hơn 7h sáng không khí tại đình làng đã rất vui, các cụ và con cháu đã có mặt đông đủ mặc dù 8h buổi lễ mới bắt đầu.

Tại buổi lễ, sau khi đại diện chính quyền địa phương chúc Tết và ghi nhận công lao của các cụ trong việc giáo dục con cháu, mỗi cụ được tặng một giấy Mừng thọ của Hội Người cao tuổi Việt Nam. Giấy Mừng thọ này được các cụ treo trang trọng bên cạnh các giấy khen, bằng khen hay bằng Tổ quốc ghi công và coi đó như là một cách để giáo dục lòng hiếu thảo của con cháu với ông, bà, cha mẹ và đó cũng là niềm tự hào của mỗi gia đình tại Yên Lạc.
Sau lễ mừng thọ tập trung tại đình làng là lễ mừng thọ tại gia đình. Tại nhà mỗi cụ tập trung đầy đủ các con cháu, anh em họ hàng, bà con lối xóm, một số cụ cao tuổi còn được đại diện chính quyền địa phương đến tận nơi để mừng thọ. Thông thường các gia đình tổ chức tiệc ngọt để liên hoan. 

Cụ Mai Thị Chúc, năm nay tròn 85 tuổi tâm sự: “Năm nay tôi vui lắm, nó giúp tôi nghĩ lai những khó khăn vất vả nhưng cũng thật hạnh phúc. Chỉ mong có sức khỏe để được vui cùng con cháu, mong cho con cháu ấm lo hạnh phúc!”

Cụ ông Phạm Văn Bản và cụ bà Lê Thị Ninh, năm nay đều tròn 80 tuổi, hai cụ rất vui và phấn khởi, năm nay con cháu công tác ở thành phố Hồ Chí Minh về quê đông đủ để chúc Tết hai cụ, mấy ngày Tết nhà lúc nào cũng đông vui, trong ngày mừng thọ cụ còn làm thơ đọc cho con cháu nghe. 

Anh Ban ở thành phố Hồ Chí Minh tâm sự, tôi đi làm xa, cũng chỉ về thăm cha mẹ những ngày lễ Tết thế này. Năm nay, bố mẹ tôi lên thọ, tất cả anh em, con cháu đi làm ở các nơi đều về quê ăn Tết và chúc thọ bố mẹ, ông bà. Đây cũng là dịp để con cháu thể hiện tình cảm với cha mẹ.

Anh Hải ở Hà Nội có mẹ lên thọ 70 vào dịp xuân Kỷ Sửu này cho biết: "Chúng tôi thấy tự hào về truyền thống gia đình, việc mừng thọ báo hiếu mẹ là việc nên làm nhưng quan trọng hơn là phải sống có hiếu với cha mẹ hàng ngày, hàng giờ".  

 “Thọ" là "phúc"

 Người xưa nói: Thọ là một trong ngũ phúc: Khang - ninh - phúc - lộc - thọ mà con người mong muốn. Vì vậy, việc tổ chức mừng thọ là thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", tỏ lòng hiếu với ông bà, cha mẹ. Việc mừng thọ còn mang thêm ý nghĩa "Kính già, già để tuổi cho". Do đó, từ xưa đến nay thời nào cũng có tục mừng thọ.
 

Tuổi cao – tuổi trời cho

Người ta có thể nhận được rất nhiều quyền lợi do con người mạng lại nhưng được sống lâu trăm tuổi, thì không thể cắt nghĩa được vì sao. Trong tâm thức dân gian, người có tuổi thọ và gia đình có người cao tuổi là có được một cái phúc lớn, có phúc nên mới được sống lâu, mới có con cháu đề huề. 

 Mừng thọ cũng chính là mừng cái phúc ấy. Có giai thoại, đầu thế kỷ 20, cụ Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến làm quan đến Tổng đốc, đã đến tuổi cổ lai hy, về làng còn lạy sụp một cụ già nông dân trên 80 tuổi, vì theo cụ: Chức tước thì vua chúa có thể ban được nhưng tuổi tác chỉ có trời cho.

 Tổ chức mừng thọ truyền thống hoàn toàn là do sự tự nguyện chứ không vì mục đích vụ lợi nào. Mừng thọ là mừng sự sống lâu, chứ không phải là khao vọng để khoe khoang chức tước, địa vị. Người được mừng, được gia đình, họ hàng, làng nước trân trọng, chứ không có thêm quyền lợi hay thế lực gì thêm. Khả năng tổ chức cũng tùy hoàn cảnh chứ không có quy định bó buộc. 

 Những nghi lễ mừng thọ, những lời chúc, những tấm áo lụa đỏ, khăn xếp đỏ, ruợu mừng… mãi mãi vẫn là nét đẹp gắn với tấm lòng biết ơn của con cháu với ông bà, cha mẹ, nhất là khi cuộc sống no đủ. Nhưng nét đẹp ấy sẽ mất đi ý nghĩa khi nó được tổ chức rùm beng, hình thức.

 Hiện nay, phong trào xây dựng và thực hiện nếp sống mới đã được phát động, song những năm gần đây, tại nhiều nơi, không ít gia đình tổ chức lễ mừng thọ quá đà, phô trương, thậm chí biến lễ mừng thọ thành chuyện lời lãi…